شبكه لايتنينگ بيت كوين يك راه‌حل لايه دوم Second Layer يا برون ‌زنجيره‌اي Off-Chain روي بلاك چين اصلي بيت كوين است كه به كاربران اجازه مي‌دهد بدون كارمزد يا تأخير براي يكديگر بيت كوين بفرستند. شبكه لايتنينگ، كانال‌هاي پرداختي روي شبكه اصلي ايجاد مي‌كند كه مي‌توانند مثل يك پل دوطبقه بخشي از ترافيك شبكه اصلي را بپذيرند. به اين وسيله، بلاك چين بيت كوين توانايي بيشتري براي پردازش تراكنش‌ها و شانس بيشتري براي پذيرش از سوي صاحبان كسب‌وكار به‌عنوان يك سيستم پرداخت خواهد داشت.  كاربران لايتنينگ با ايجاد «كانال پرداختي» بين يكديگر و واردكردن مقدار مشخصي بيت كوين به كانال‌ها، مي‌توانند هر تعداد تراكنش كه مايل باشند به‌صورت دو نفره (P2P)، سريع و بسيار ارزان انجام دهند و ديگر براي پرداخت‌هاي روزمره مثل خريد قهوه‌ با بيت كوين، نيازي نيست كه مدت طولاني را براي تأييد تراكنش منتظر بمانند.

اين شبكه شباهت‌هايي به سيستم تسويه فعلي مورداستفاده‌ در شبكه‌هاي پرداخت سنتي مانند ويزا Visa و مستركارت MasterCard دارد. وقتي پرداختي را از طريق لايتنينگ انجام مي‌دهيد، بلافاصله تسويه نمي‌شود. در عوض، وجوه خريدار (فرستنده) و درخواست فروشنده (گيرنده) به‌سرعت تأييد مي‌شود و چراغ انجام تراكنش سبز خواهد شد.

تراكنش‌هاي لايتنينگ بسته به نحوه توافق طرفين، ممكن است چند روز يا چند هفته بعد تسويه شوند. شبكه‌اي از گره‌ها (نودها) مسئوليت اداره‌ شبكه لايتنينگ را به‌عهده دارند كه پرداخت را اعتبارسنجي مي‌كنند.

تاريخچه شبكه لايتنينگ بيت كوين

شبكه لايتنينگ ريشه در تفكرات ساتوشي ناكاموتو، خالق بيت كوين دارد؛ اين ايده به زماني برمي‌گردد كه از «كانال‌هاي پرداختي» براي مبادله بيت كوين بين ۲ فرد صحبت مي‌شد، به طوري كه ديگر نياز نبود هيچكس از اين مبادله اطلاع پيدا كند يا تراكنش توسط ديگران تأييد شود. اما جوزف پون Joseph Poon و تادئوس درايا (Thaddeus Dryja ) با انتشار يك وايت‌پيپر در تاريخ ۱۴ ژانويه ۲۰۱۶، به ايده لايتنينگ رسميت بخشيدند.

نويسندگان اين وايت‌پيپر ادعا كردند كه به‌جاي تغيير خودِ شبكه‌ بيت كوين براي تراكنش‌هاي بيشتر، شبكه‌اي از كانال‌هاي ريزپرداخت مي‌تواند مشكل مقياس‌پذيري بلاك چين بيت كوين را حل كند. اين ايده، دقيقاً نقطه مقابل ايده‌ افزايش سايز بلاك‌ بود كه به هاردفورك بيت كوين كش انجاميد.

لايتنينگ لبز (Lightening Labs)، يك آزمايشگاه مهندسي بلاك چين است كه در كنار افراد و شركت‌هاي ديگر ازجمله ACINQ و بلاك‌استريم (Blockstream ) به اجراي نسخه‌ بتاي شبكه لايتنينگ در ماه مارس ۲۰۱۸ كمك كردند. تأمين مالي پروژه لايتنينگ با سرمايه‌گذاري كشت ايده (Seed Funding ) به مبلغ ۲.۵ ميليون دلار انجام شد كه جك دورسي، مديرعامل توييتر هم در آن مشاركت داشت.

مزايا و محدوديت‌هاي شبكه لايتنينگ بيت كوين

مزاياي شبكه لايتنينگ بيت كوين :

لايتنينگ از راهكار برون‌زنجيره‌اي براي حل مشكل مقياس‌پذيري استفاده مي‌كند. در صورت موفقيت اين شبكه، احتمالاً از ترافيك تراكنش‌هاي شبكه بيت كوين كاسته مي‌شود.

لايتنينگ به وسيله كانال‌هاي پرداختي دوطرفه، امكان ارسال و دريافت (تقريباً) آني را فراهم مي‌كند.

شبكه لايتنينگ به‌دليل كاهش هزينه تراكنش‌ها، براي پرداخت‌هاي خرد مناسب است.

محدوديت‌هاي شبكه لايتنينگ بيت كوين :

برخلاف تراكنش‌هاي درون‌زنجيره‌اي، در صورتي كه دريافت‌كننده آفلاين باشد نمي‌تواند مبلغ را دريافت كند.

اعضاي شبكه بايد به طور مداوم بلاك چين بيت كوين را رصد كنند تا از خطر به سرقت رفتن بيت كوين‌هاي كانال‌هاي پرداختي در امان بمانند. البته اين كار را برخي سرورها هم مي‌توانند انجام دهند.

شبكه لايتنينگ هنوز براي مبالغ بالا مناسب نيست. از آنجا كه اين شبكه از كانال‌هاي پرداختي بين افراد ساخته شده است، امكان انتقال از طريق واسطه‌ها در صورتي كه پول كافي در كانالشان نداشته باشند، وجود ندارد.

بازكردن و بستن كانال‌هاي پرداختي، نيازمند تراكنش‌هاي درون‌زنجيره‌اي است كه براي تأييد در شبكه، به كارمزد و زمان بيشتري احتياج دارند.

لايتنينگ و نحوه استفاده از آن، هنوز هم براي برخي از كاربران تازه‌وارد بيت كوين، گنگ و پيچيده است.

شبكه لايتنينگ بيت كوين چگونه كار مي‌كند؟

شبكه لايتنينگ با دور زدن بلاك چين اصلي بيت كوين، تراكنش‌ها را سريع‌تر و هزينه آن‌ها را كم مي‌كند. لايتنينگ شبكه‌ غيرساختارمندي است كه پيرامون شبكه اصلي بيت كوين ساخته شده است.

اساس كار شبكه لايتنينگ، استفاده از «كانال‌هاي پرداختي دوطرفه» است. كانال‌هاي پرداختي همان «كيف پول‌هاي چندامضايي » با قابليت‌هاي بهبود يافته هستند. به همين خاطر زمان لازم براي انجاممبادله در شبكه لايتنينگ به اندازه ارتباط دو كيف پول با يكديگر طولمي‌كشد، نه بيشتر!

براي شروع استفاده از شبكه لايتنينگ، بايد مقداري بيت كوين در يك كانال پرداخت واريز و قفل شود. سپس تا وقتي كه كانال بسته مي‌شود، مي‌توان بيت كوين‌ها را به‌صورت برون‌زنجيره‌اي در شبكه لايتنينگ خرج كرد.

شايد عبارت «برون‌‌زنجيره‌اي» در ابتدا گيج‌كننده به نظر برسد و فكر كنيد كه بيت كوين‌هاي شما از شبكه بلاك چين خارج شده و به فضاي ديگري منتقل مي‌شوند؛ اما در واقع اين‌گونه نيست و بيت كوين‌هاي شما تا زماني كه كانال به صورت باز باقي بماند، در يك آدرس چندامضايي كه در بلاك چين ثبت شده قرار خواهند داشت.

زماني كه دو كاربر بخواهند به مبادلات بين خود خاتمه دهند با بستن كانال، تراكنشي را به بلاك چين ارسال مي‌كنند و آخرين وضعيت موجودي هر يك در بلاك چين ثبت مي‌شود. البته تراكنش ديگري هم در زمان ايجاد كانال بين دو كاربر، بر روي بلاك چين ثبت مي‌شود كه در آن مقدار واريزشده از سوي هر نفر در كانال مشخص مي‌شود.

به‌بيان ساده‌تر لايتنينگ مانند اين است كه شما و دوستتان حساب‌‌ و كتاب بين خودتان را روي كاغذي مي‌نويسيد و در دوره‌هاي زماني خاصي كه براي تسويه حساب در نظر گرفته‌ايد (مثلاً اول هر ماه)، با جمع و تفريق هزينه‌هاي صرف‌شده توسط هر طرف، مبلغ مشخصي را يا شما به دوستتان پرداخت مي‌كنيد يا او به شما پرداخت مي‌كند.

اما اين مبادلات هميشه بين شما و دوستتان (كه به او اعتماد داريد) نيست. احتمالاً در بسياري از موارد قصد مبادله با يك فرد غريبه را داشته باشيد؛ در اين مورد چگونه بايد به او اعتماد كرد؟

پاسخ اين است كه زمان ايجاد كانال، هريك از شما سپرده‌ مشخصي كه تقريباً مانند يك وثيقه عمل مي‌كند را در كانال قرار مي‌دهيد. اين سپرده بايد مساوي يا بيشتر از مقداري كه منتقل مي‌شود باشد.

از سوي ديگر، گره‌ها يا نودهايي كه پرداخت‌ها را هدايت مي‌كنند مسئوليت اداره شبكه را بر عهده دارند. نودها نيز به‌دست افراد عادي يا شركت‌ها اداره مي‌شوند. همين مورد باعث تضمين تمركززدايي شبكه لايتنينگ مي‌شود.

تراكنش‌هاي شبكه لايتنينگ بيت كوين چگونه انجام مي‌شوند؟ توضيح به‌زبان ساده

براي اينكه بهتر با شيوه انجام تراكنش‌ها در شبكه لايتنينگ آشنا شويم، مي‌توانيم با مثال كافي‌شاپ ادامه دهيم. در اين مثال، شما مي‌توانيد يك كانال پرداخت لايتنينگ بين كيف پول خودتان و كيف پول صاحب كافي‌شاپ ايجاد كنيد و هرروز بدون اينكه حتي يك ساتوشي كارمزد بپردازيد، پرداخت‌هاي خُرد انجام دهيد.

در اين حالت، شما و فروشنده تصميم مي‌گيريد كه يك كانال پرداخت لايتنينگ ايجاد كنيد. شرط اوليه براي اين منظور، دسترسي هر دو طرف به كيف پولي است كه از شبكه لايتنينگ پشتيباني مي‌كند.

اولين و مهم‌ترين شرط دسترسي به شبكه لايتنينگ براي تمام طرفين درگير در تراكنش‌هاي لايتنينگ، داشتن كيف پول شبكه لايتنينگ است كه از اين شبكه پشتيباني كند.

سپس، هر دو طرف (شما و فروشنده) بايد به‌وسيله كليدهاي عمومي خود يك آدرس چندامضايي (multi-sig) ايجاد كنيد؛ آدرس «چندامضايي» آدرسي است كه براي خرج بيت كوين‌هاي موجود در آن، بايد هم شما و هم فروشنده آن را امضاء و تأييد كرده باشيد. با واريز بيت كوين به اين آدرس، مي‌توانيد تراكنش‌هاي خود را در شبكه لايتنينگ ادامه دهيد.